კითხვის მნიშვნელობა ბავშვის განვითარებისთვის
თარიღი: 08 დეკემბერი, 2021
კითხვის სიყვარული ბავშვებისათვის ადვილი მისაღწევი არ არის, ბავშვები საკმაოდ რთულ პირველ ეტაპს გადიან კითხვის სწავლის დროს, რაც დიდ ძალისხმევასა და მუშაობას საჭიროებს, როგორც ბავშვის, ასევე მშობლისა თუ მასწავლებლის მხრიდან. მას შემდეგ, რაც ეს რთული ეტაპი გადაილახება, კითხვის საშუალებით ბავშვი უამრავი ჯადოსნური და ზღაპრული კარის შეღებას შეძლებს, რაც მის წარმოსახვის უნარს ავითარებს. ზოგადად, კითხვის დაწყებას ასაკი არ აქვს და არასოდესაა გვიანი, თუმცა ამ სტატიაში შევეცდებით ადრეულ ეტაპზე კითხვით დაინტერესების სასარგებლო შედეგების გრძელი სიიდან რამდენიმე ყველაზე მნიშვნელოვანი შემოგთავაზოთ:
ადრეულ ასაკში კითხვის პროცესთან ადაპტირების მნიშვნელობა
უამრავმა კვლევამ უკვე აჩვენა და დაადასტურა კითხვის სარგებელი ბავშვის განვითარების პროცესში. ბავშვის პრაქტიკაში კითხვის რეგულარულად დანერგვა მას საშუალებას აძლევს პირველ რიგში განივითაროს კონცენტრირების, მოსმენის, გაცნობიერების უნარები. ასევე, კითხვა შესაძლებელია ბავშვს შევთავაზოთ განტვირთვის, სიმყუდროვისა და სიმშვიდის განწყობის შესაქმნელად. რეალურად წინასასკოლო ასაკში მშობლის თანამონაწილეობა კითხვის პროცესში, ბავშვს სასკოლო ეტაპისათვის ეფექტურად ამზადებს. ამ თემაზე ნორვეგიელი მკვლევარის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ 1171 მოსწავლესა და მათ მშობლებზე 19 სხვადასხვა სკოლიდან აჩვენა, რომ არსებობს ძალიან დიდი კავშირი წინასასკოლო ეტაპზე მშობლების მიერ ბავშვებისათვის წაკითხვის პრაქტიკასა და ამ მოსწავლეების პროგრესს შორის სასკოლო ეტაპზე. ამას შეგვიძლია ვუწოდოთ „ადრეული“ კითხვა, რომელიც ერთმნიშვნელოვნად დადებითად მოქმედებს ბავშვის ლექსიკურ მარაგზე, ასევე საფუძველს წარმოადგენს მომდევნო ეტაპზე ბგერის კონკრეტულ ასოსთან შესაბამისობის პროცესში.
ლიტერატურის დადებითი გავლენა ბავშვისა და მოზარდის მეხსიერების გაუმჯობესებაზე
ტვინი საჭიროებს წვრთნას და ფორმის შენარჩუნებას, ამისათვის ერთ-ერთი საუკეთესო აქტივობა არის კითხვა. წიგნისა თუ ისტორიის კარგად გასაგებად საჭიროა რიგ დეტალებზე ყურადღების გამახვილება და მათი დამახსოვრება, მაგალითად, პერსონაჟების სახელები, მათი როლი, ფუნქცია, წარსული, მათი განზრახვები. ასევე ყურადღება უნდა გავამახვილოთ იმ ყველა მეორეულ მოქმედებაზეც, რომელიც ძირითადი ამბის პარალელურად ვითარდება.
ლექსიკის გამდიდრება
კითხვის პროცესი ბავშვსა და მოზარდს ავარჯიშებს მართლწერაში, ასევე ეხმარება ახალი სიტყვებისა და გამოთქმების აღმოჩენაში. მხატვრული ლიტერატურის კითხვისას ბავშვმა შეიძლება აღმოაჩინოს მისთვის აქამდე უცნობი გრამატიკული დრო, კილო, უღლების ფორმა, რომელიც ჯერ სკოლაში არ უსწავლია. ბავშვი კითხვისას აღმოაჩენს ისეთ ლექსიკურ ერთეულებს, რომლებსაც ის ყოველდღიური მეტყველებისას ვერ შეხვდება.
კითხვა ამცირებს სტრესს
დღეს ბავშვები და მოზარდები ხშირად განიცდიან სტრესს, სკოლის ხანგრძლივი გაკვეთილები, ხანდახან მკაცრი მეთოდები მათთვის ზეწოლაა და ძალისხმევას მოითხოვს. ლიტერატურა ამ სტრესისაგან თავის დასაღწევად არაჩვეულებრივი გზაა. წიგნები რეალობიდან მოწყვეტის, მცირედი შესვენების, ერთი წამით სამყაროსთან მარტო დარჩენის საშუალებას გვაძლევს. აგრეთვე, იელის უნივერსიტეტის მეცნიერთა კვლევამ დაადასტურა კიდეც, რომ სტუდენტებში კითხვა 68 %-ით ამცირებს სტრესს და ის დაახლოებით იმავე უბნებს ააქტიურებს ტვინში, რასაც სწორად შესრულებული მედიტაცია.
წარმოსახვის განვითარება
იქნება ეს სათავგადასავლო რომანი, დეტექტივი, ზღაპარი, დოკუმენტური პროზა თუ კომიქსი, წიგნი ბავშვს სხვადასხვა წარმოსახვით სამყროში ამოგზაურებს, ბავშვი ხვდება სხვადასხვა ქვეყანაში, ქალაქში, დროსა თუ ეპოქაში. ამ სამყაროებში შესაღწევად და შესაბამისად, ყოველდღიურობიდან გამოსასვლელად, ბავშვებს საკუთარი წარმოსახვის მოხმობა და მისი გააქტიურება სჭირდებათ. ხშირად ამ პროცესს ბავშვებში საკუთარი ისტორიების შექმნის სურვილიც შეუძლია გააღვივოს.
ემპათიის განვითარება
რაც არ უნდა პარადოქსულად ჟღერდეს, ისეთი აქტივობა, როგორიც კითხვაა (რომელიც სხვა ადამიანებთან ინტერაქციას არ საჭიროებს პროცესში) ძალიან ავითარებს ემპათიის უნარს და ბავშვს აჩვევს სხვა ადამიანების გაგებას, გათვალისწინებას, ადამიანურ ურთიერთობებს. მართლაც, კითხვის პროცესში ჩაძირული, უკეთ ახერხებ სხვა ადამიანის ტყავში შეძვრე, ეს კი გეხმარება შენი თავი მათ ადგილას დააყენო, გაიგო და გააცნობიერო მათი ემოციები, შეგრძნებები თუ რეაქციები.
წყარო: https://azrovnebisakademia.ge/